حافظه و بهبود آن

حافظه یعنی چه؟

 استعداد به یاد آوردن آنچه برما گذشته، آموخته ایم و به ذهن سپرده ایم را حافظه می گوئیم.

فواید حافظه:

1-حافظه قوی یار و یاور هوش است پس حافظه قوی به افزایش هوش کمک می کند.

2- قدرت حافظه باعث رشد راندمان کار و بالا بردن قدرت یادگیری و ارتباط دادن و جمع بندی بین مسائل می شود.

3- حافظه قوی به صرفه جوئی در وقت کمک می کند.

مکانیزم به خاطر آوردن

      -  گاهی می خواهیم فرمولی و یا آدرسی را به خاطر بیاوریم موفق نمی شویم ولی وقتی رهایش می کنیم به خاطر می آوریم. در اینجا حافظه اشکال ندارد مکانیزم به یادآوری اشکال دارد.

 - در حالت هیپنوتیزم شخص همه خاطرات فراموش شده اش را به دقت به خاطر می آورد.

- تمرکز در بهبود مکانیزم به خاطر آوردن مؤثر است.

 - احساس ما در تجربه ای که داشته ایم در انگیزه یادآوری آن کمک می کند.گاهی هم یک احساس منفی شدید مانع از به خاطر آوردن یک حادثه می شود.

 - ذهن انسان طبیعی قادر است اخبار و مواردی را که برای گشودن مشکلی لازم است بازیابی کند.

- حرکت فکر و حافظه رشته ایست که اخبار لازمه را از حافظه مدید به حافظه عملی می آورد. گاهی این حرکت رشته ای رخ نداده و به حافظه عملی نمی آید.

 - حافظه خانمها بهتر از آقایان است.

 - حافظه نو جوانان بهتر از جوانان و جوانان بهتر از مسن هاست.

- موسیقیدانها نسبت به اطباء حافظه بهتری دارند.

- معنی حافظه قوی آن نیست که همه چیز را به خاطر بسپاریم. انیشتن شماره تلفن خودش را به خاطر نمی آورد.

عوامل مؤثر در تقویت حافظه

1-شوق به مطلب مورد نظر

2- هدف داشتن

3- تمرکز

4- اهمیت دادن به موضوع

5- تمرین در لحظه بودن

طبقه بندی یادها:

1-سطح علیا: قابل یادآوی است.

2- سطح وسطی: قادر به یادآوری آن نیستیم ولی به محض اینکه ببینیم و یا بشنویم به یاد می آوریم.

3- سطح سفلی: یادهائی که فراموش شده ولی تجدید و یادگیری آن آسان تر است.

انواع حافظه

حافظه انسان از طریق پنج حس فراگرفته می شود و برای هر یک از این حواس حافظه های خاصی در مغز انسان هست:

 حافظه بصری: مطالب خوانده شده را بهتر از شنیده به یاد می آورد.

 حافظه سمعی: مطالب شنیده شده را زودتر به یاد می آورد.

 حافظه لمسی: محفوظات مربوط به لامسه را حفظ می کند.

 حافظه چشائی: طعم ها را حفظ میکند.

 حافظه بویائی: بوها را به خاطر می سپرد.

به علاوه حافظه حرکتی: که انسان حرکات ورزشی و رقص ها را یاد می گیرد و به ذهن می سپرد.

مکامیزم به خاطر سپردن:

حافظه دو بخش دارد:

1-حافظه کوناه مدت یا موقت: این حافظه شبیه بافرهای  کامپیوتر است که با خاموش کردن کامپیوتر از بین رفته و پاک می شود حافظه کوتاه مدت انسان نیز اگر ظرف 24 ساعت یادآوری نشود در معرض فراموش شدن قرار می گیرد.

2- حافظه دراز مدت یا دائمی: مثل حافظه های سخت دیسک (Hard Disk) و یا CD و DVD و غیره می باشد که اطلاعات ذخیره شده روی آنها دائمی است. مرور کردن آنچه در 24 ساعت اخیر گذشته و یا آموخته شده، آن را به حافظه دراز مدت منتقل می کند.

3- حافظه ژن ها: این حافظه که در DNA بشر است در نسل بشر باقی می ماند. 

روش های بهبود حافظه

1-نکته نویسی کردن از آنچه که خوانده، مشاهده و شنیده شده و یا اتفاق افتاده و مرور آن، به حافظه دراز مدت منتقلش می کند.

2- تحلیل کردن موارد فوق حفظ و خاطر سپردن آن را بهبود می بخشد.

3- طرح کردن سئوال در مورد مطالب

4- کوشش در پیدا کردن ارتباط مطالب با یکدیگر

5- بالا بردن دقت و تمرکز کمک می کند که مطالب به سرعت به حافظه دراز مدت منتقل شود.

 تمرین تمرکز :

1-در حالت ریلاکس قرار گرفته و سعی کنیم ریز اقلام و محل استقرار لوازم اطاق خواب، آشپزخانه، پذیرائی و غیره را به خاطر آوریم

2- مطلبی را خوانده و سعی کنیم آنرا برای خود تکرار کنیم.                                                  

3- کوشش در حفظ کردن شعر یا مطالب دیگر به بهبود حافظه کمک می کند.

   نسل پدر و مادرهای ما اکثراً حافظه های خوبی داشتند . یک دلیلش آن بود که در آموزش پیش دبستان ( مکتب خانه) به آنها شعرهای حافظ و سوره های کوچک قرآن را یاد داده و حفظ می کردند.

4- نشاط و شادی حافظه را تقویت می کند، پس کوشش در ایجاد این حس حافظه را بهبود می دهد.

هرچند که احساسهای دیگر نیز با مطالب به ذهن سپرده می شوند ولی احساسهای ناخوشایند یادآوری را مشکل می کنند.

5- خلاصه برداری هنگام مطالعه، مرور کردن دوباره مطالب را ساده تر می کند ضمن اینکه خاصیت رشته ای عمل کردن فکر را نیز تقویت می کند.

6- دسته بندی کردن مطالب مطالعه شده، به خاطر سپردن و یادآوری آنها را ساده تر می کند.

7- در مورد یادگیری برای امتحانات، آشنائی با روش پرسش و طرح سئوال معلم به بهبود نتیجه امتحان کمک می کند.

8- تلقین دائمی اینکه من مطالب را خوب به خاطر می سپارم به بهبود حافظه کمک می کند.

سعی کنیم اسامی دیگران را به ذهن بسپاریم. اگر سخت است آن را بنویسیم و مرور کنیم.

10- تمرین ریلاکس و آرامش کنیم.

11- تمرین تمرکز کنیم.

12- اراده، تمرکز و حافظه به هم مربوطند. تمرکز قوی اراده را قوی کرده و دسترسی به اعماق حافظه را سریع و ممکن می کند و قدرت تصمیم گیری را بالا می برد.

تمرین تمرکز باعث می شود که هنگام مطالعه، انجام کار و خواب، شدت و ضعف نور، سرما، گرما و سر و صدا، مانع فرد نشود.

حاصل تمرکز: عمر طولانی تر، لذت بیشتر از تفریحات، صبر و حوصله بهتر، شادی درونی و برونی بیشتر، و درک عمیق تر از کیفیت زندگی است.

حتی غدد مترشحه بدن ما تابع تمرکز، اراده و قدرت تصمیم گیری و یا تردیدهای ما هستند.

13- عوامل کم کننده تمرکز عبارتند از: رنجش، کینه، تضاد، مسئولیتهای زیاد، اهداف پراکنده و متضاد، بی برنامگی و تردید.

کسی که تمرکزش کم است تابع حواس پنجگانه است و اطلاعاتی که از این حواس می گیرد در ذهنش تجزیه و تحلیل نشده عکس العمل ایجاد می کند.

 نقش عصبیت در حافظه

 فروید: مطلبی زودتر به دست فراموشی سپرده می شود که یادآوری آن انعکاسهای منفی را برانگیزد و مستقیماً و یا تلویحاً با حقارت, زخم غرور, درد و الم جسمی و روحی همراه باشد.

حافظه گفت: " تو این کار را انجام دادی" 

 غرور نهیب زد: " هرگز چنین نبوده"

مهرطلب آنچه را که مربوط به پز, پیشرفت و پرخاش باشد فراموش کرده و به یاد نمی آورد.                              

  مهرطلب حق و حقوقش را فراموش می کند و اگر به یاد بیاورد در زمانی است که به درد کارش نمی خورد و فقط احساس اجحاف می کند.

مهرطلب کارها و امور قهرآمیز و آمرانه را فراموش می کند.

عزلت طلب مالامال از ترمزهای روانی است و ترمزهای روانی باعث فراموش کردن کارها, اهداف خواسته ها و غیره می شود.                                                     

برتری طلب آنچه را که مربوط به حق و حقوق دیگران است فراموش می کند.

برتری طلب آنچه را که مربوط به انعطاف پذیری باشد فراموش می کند.

برتری طلب آنچه را که مربوط به احساس مهر و یا ابراز مهر باشد فراموش می کند.

 

   در مجموع اضطراب حافظه را تضعیف می کند و هرچه اضطراب بیشتر باشد اخلال در حافظه بیشتر است.

   مثالهائی از حافظه های اعجاب اور:  

-ناپلئون قدرت بالائی در شناسائی فوق العاده داشت.

-کاردینال موفانتی سرکتابدار واتیکان 57 زبان می دانست.

-شطرنج باز روسی تمام بازی های بزرگ خود و دیگر بازیکنان دنیا را حفظ بود و با 49 نفر چشم بسته شطرنج بازی می کرد.